Podtopienie, jak właściwie się zachować udzielając pierwszej pomocy przedlekarskiej
Podtopienie to ostre niedotlenienie spowodowane zablokowaniem dróg oddechowych najczęściej przez wodę (zdarzają się również podtopienia inną cieczą).
Przyczyny topienia się ludzi to najczęściej:
- Przecenienie swoich umiejętności i nadmierna brawura, często połączona ze spożywaniem alkoholu
- Nagły skok do wody po długotrwałym przebywaniu na słońcu, powodujący wstrząs termiczny (nagła zmiana temperatura otoczenia powoduje gwałtowny skurcz powierzchniowych naczyń krwionośnych, co skutkuje przepełnieniem dużych naczyń i przeciążeniem serca, a następnie dochodzi do niedokrwienia i niedotlenienia mózgu i utraty przytomności),
- Nadmierne oziębienie ciała, spowodowanie przebywaniem w zimnej wodzie o temperaturze poniżej 14°C,
- Skurcze mięśni, po wejściu do wody bezpośrednio po obfitym posiłku.
Do przyczyn podtopień związanych z samym akwenem wodnym zaliczyć możemy niebezpieczne wiry i zimne prądy, miejsca bagniste, wodorosty.
Topienie się ma kilka faz. W pierwszej topiący broni się, wstrzymując oddech, następnie rośnie stężenie dwutlenku węgla w organizmie, a gdy już jest odpowiednio wysokie, zostaje pobudzony ośrodek oddechowy i dochodzi do prób oddychania niezależnie od woli tonącego. Na koniec woda zalewa drogi oddechowe, topiący odruchowo ją połyka, traci przytomność i woda już bez przeszkód dostaje się do płuc.
Pierwsza pomoc
W przypadku podtopień bardzo istotna jest szybkość działania. Należy wydostać poszkodowanego z wody, podając mu jakiś przedmiot, który będzie utrzymywał go na wodzie. Może to być wiosło, długi kij, lina, zwinięta karimata, opróżniony i zakręcony pojemnik na wodę, a najlepiej koło ratunkowe. W przypadku kiedy mamy możliwość podpłynąć do tonącego kajakiem lub łódką, próbując wciągnąć go do środka należy ustawić się dziobem lub rufą gdyż takie próby od strony burty mogą grozić wywrotką.
Udzielać pomocy wpław może jedynie wyszkolony ratownik, dla pozostałych osób jest to bardzo niebezpieczne i może skończyć się tragicznie, skutkując nawet zatopieniem ratującego.
Poszkodowanego należy przenosić z wody w pozycji poziomej, ewentualnie z głową lekko poniżej ciała. Ze względu na możliwość uszkodzenia kręgosłupa (szczególnie odcinka szyjnego) dobrze jest przenosić ofiarę na czymś twardym i sztywnym (np. na desce). Nie jest to warunek konieczny, który mógłby spowodować opóźnienie w rozpoczęciu reanimacji.
Resuscytacja krążeniowo – oddechowa w wodzie może być przeprowadzana tylko przez bardzo doświadczonych ratowników.
Zakazane jest przechylanie na boki i próby wylewania wody z organizmu poszkodowanego. Należy sprawdzić jedynie, czy poszkodowany nie ma jakichś ciał obcych w ustach (najczęściej piasek, wodorosty, wymiociny).
Jeśli poszkodowany jest przytomny i oddycha:
- Pozostawiamy go w pozycji leżącej,
- Zdejmujemy mokre ubranie i zabezpieczamy przed utratą ciepła (np. okrywamy srebrno – złotą folią termoizolacyjną, stosujemy ciepłe okłady itp.)
- Zawiadamiamy pogotowie ratunkowe,
- Do przybycia pogotowia ratunkowego regularnie kontrolujemy stan poszkodowanego.
Każda osoba, która uległa podtopieniu, nawet jeśli bezpośrednio po tym zdarzeniu jest w dobrym stanie, powinna być skierowana do szpitala na 24-godzinną obserwację.
Jeśli poszkodowany nie oddycha, należy natychmiast przystąpić do masażu serca.
W przypadku zatrzymania oddychania i krążenia bardzo ważne jest natychmiastowe rozpoczęcie działań. Kolejność postępowania resuscytacyjnego przedstawiona jest poniżej:
1. Poszkodowany nie reaguje?
Delikatnie potrząśnij poszkodowanego za ramiona i głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku”?
2. Głośno wołaj pomocy
3. Udrożnij drogi oddechowe
4. Poszkodowany nie oddycha prawidłowo?
Oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych, staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.
5. Zadzwoń pod numer 112 lub 999
6. Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej
7. Wykonaj 2 oddechy ratownicze, następnie 30 uciśnięć klatki piersiowej
Oddychanie zastępcze usta – usta można przeprowadzić przy użyciu chusteczki. Czynności reanimacyjne należy prowadzić aż do przyjazdu fachowej pomocy, nie zrażając się brakiem efektów, ponieważ osoba podtopiona może podjąć czynności życiowe nawet po dość długim czasie. Jeśli zdołamy przywrócić oddech i krążenie u poszkodowanego, należy ułożyć go na boku w pozycji bocznej ustalonej z racji możliwości wystąpienia wymiotów, które mogą pojawić się w każdej chwili.
Poszkodowanemu, który odzyskał przytomność, można podać do picia nie za gorącą, dobrze osłodzoną herbatę. W żadnym wypadku nie należy podawać alkoholu. Powinniśmy również zapewnić suchą odzież i ciepłe okrycie.
Jeśli temperatura wody, w której przebywał poszkodowany, jest niższa niż 25°C, może dojść do wychłodzenia organizmu (hipotermii). Z jednej strony jest to korzystne zjawisko, gdyż przy temperaturze organizmu 30 – 35°C spowolniony jest metabolizm, co przyczynia się do ochrony mózgu przed niedotlenieniem, ale może powodować zaburzenia bicia serca i utrudniać resuscytację.
Do ochrony przed wychłodzeniem organizmu zalecana jest srebrno – złota folia termoizolacyjna, można też zastosować ciepły okład na klatce piersiowej, np. z termoforu z gorącą wodą.
Nie wolno ogrzewać i rozcierać rąk oraz nóg osoby wychłodzonej, gdyż wychłodzona krew obwodowa, dopłynąwszy do serca, mogłaby spowodować zaburzenia rytmu i zatrzymanie jego pracy.